Spis treści
Co to jest ból stawów?
Ból stawów to powszechna dolegliwość, którą warto traktować jako sygnał, a nie odrębną chorobę. Co właściwie go wywołuje? Przyczyn może być naprawdę wiele. Urazy i przeciążenia należą do najczęstszych, ale często odpowiadają za niego również stany zapalne. Ból stawów może być alarmem, wskazującym na problemy bezpośrednio w nich samych, ale również informować o kłopotach z otaczającymi je strukturami, takimi jak więzadła, ścięgna czy torebki stawowe. Dolegliwości mogą mieć charakter przewlekły, utrzymując się przez długi czas, lub pojawiać się jedynie epizodycznie. Niezależnie od tego, w jakim stopniu nas dotykają, ból stawów często znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Jakie są objawy bólu stawów?
Dolegliwości związane z bólem stawów potrafią przybierać rozmaite formy. Zazwyczaj odczuwamy ból o różnym natężeniu, który bywa bardziej lub mniej dokuczliwy. Oprócz samego bólu, typowe symptomy to:
- sztywność,
- opuchlizna,
- wrażliwość na dotyk w okolicach chorego stawu,
- tzw. bóle startowe, odczuwane po okresie bezruchu, kiedy dopiero zaczynamy się rozruszać,
- poranne zesztywnienie,
- bóle pojawiające się w nocy,
- ograniczona ruchomość stawu.
Ból może lokalizować się w różnych miejscach – kolana, nadgarstki, palce, barki, biodra to tylko niektóre z przykładów. Zdarza się, że bólowi stawów towarzyszą dodatkowe dolegliwości, takie jak zmęczenie, bóle mięśni, mrowienie lub drętwienie. Charakter i lokalizacja bólu często zależą od przyczyny, która go wywołała. Na przykład, ból kolana może znacząco ograniczyć naszą zdolność do chodzenia, z kolei ból nadgarstka utrudni wykonywanie precyzyjnych czynności manualnych.
Jakie są przyczyny bólu stawów?
Przyczyny bólu stawów są złożone i zróżnicowane. Do najczęstszych powodów należą:
- urazy, takie jak skręcenia czy zwichnięcia,
- przeciążenia, wynikające ze zbyt intensywnego wysiłku fizycznego lub nieprawidłowej postawy ciała,
- infekcje, zarówno wirusowe, jak i bakteryjne, mogą również być źródłem problemu, a przykładem jest borelioza, przenoszona przez kleszcze,
- choroby reumatologiczne, takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) oraz reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), dna moczanowa i łuszczycowe zapalenie stawów, rzadziej młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów,
- choroby autoimmunologiczne tkanki łącznej, takie jak toczeń rumieniowaty układowy, a także nowotwory kości i chrząstki,
- nadwaga i otyłość, które zwiększają obciążenie stawów, szczególnie kolan i bioder,
- wiek – ryzyko wystąpienia problemów ze stawami wzrasta z wiekiem, a kobiety częściej cierpią na pewne schorzenia, np. RZS,
- predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby stawów, prawdopodobieństwo ich rozwoju u danej osoby wzrasta,
- niewłaściwa dieta, uboga w wartości odżywcze, oraz brak aktywności fizycznej, które również negatywnie wpływają na kondycję stawów,
- przewlekły stres oraz praca związana z powtarzalnymi ruchami lub nadmiernym obciążeniem stawów, które mogą dodatkowo przyczyniać się do wystąpienia bólu.
Na jakie choroby może wskazywać ból stawów?
Ból stawów to powszechna dolegliwość, która może mieć różnorodne podłoże. Często bywa symptomem choroby zwyrodnieniowej stawów, znanej również jako osteoartroza, charakteryzującej się bólem nasilającym się po okresie spoczynku – tzw. bólem startowym. Jednak to tylko jedna z możliwości. Może on również sygnalizować reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), chorobę autoimmunologiczną, która atakuje głównie małe stawy dłoni. Dodatkowo, dolegliwości bólowe w stawach mogą być związane z dną moczanową – chorobą wynikającą z zaburzeń metabolizmu kwasu moczowego, która objawia się ostrym bólem, na przykład w stawie ręki (chiragra), kolana (gonagra) lub barku (omagra). Przyczyn bólu stawów jest naprawdę wiele. Należą do nich także:
- łuszczycowe zapalenie stawów,
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
- reaktywne zapalenie stawów.
Co więcej, ból stawów może towarzyszyć autoimmunologicznym chorobom tkanki łącznej, a także infekcjom wirusowym, takim jak grypa.
Jak diagnostykuje się ból stawów?
Rozpoznanie przyczyn bólu stawów zaczyna się od szczegółowej rozmowy z lekarzem. Podczas wywiadu lekarz dopyta o charakter dolegliwości – gdzie dokładnie odczuwasz ból, co go wywołuje lub nasila, co przynosi ulgę i jak długo już trwa. Następnie przejdzie do badania fizykalnego, podczas którego oceni zakres ruchu w stawie, sprawdzi, czy występuje obrzęk, zaczerwienienie lub tkliwość na dotyk.
Kolejny etap diagnostyki to badania laboratoryjne. Morfologia krwi dostarcza cennych informacji o ogólnym stanie zdrowia i może pomóc w wykryciu stanów zapalnych. Istotne jest również badanie OB, czyli odczyn Biernackiego, które wskazuje na obecność stanu zapalnego w organizmie.
Niezwykle istotne są również badania obrazowe. Często pierwszym krokiem jest wykonanie zdjęcia RTG, które pozwala ocenić stan kości i wykryć ewentualne zmiany, takie jak zwężenie szpary stawowej, osteofity (wyrośla kostne) czy uszkodzenia pourazowe. USG stawów umożliwia z kolei ocenę tkanek miękkich, takich jak więzadła i ścięgna, a także obecność płynu w stawie. W bardziej skomplikowanych przypadkach, gdy potrzebna jest dokładniejsza ocena stawów i otaczających je tkanek, lekarz może zlecić tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI). MRI jest szczególnie przydatny w diagnostyce uszkodzeń więzadeł i łąkotek, a także w przypadku podejrzenia stanów zapalnych.
W niektórych sytuacjach konieczne jest wykonanie punkcji stawu, która polega na pobraniu próbki płynu stawowego do analizy. Płyn ten jest badany pod kątem obecności:
- komórek zapalnych,
- kryształów (charakterystycznych np. dla dny moczanowej),
- bakterii (w przypadku infekcji).
Celem całej tej diagnostyki jest ustalenie przyczyny bólu stawów, wykluczenie poważnych schorzeń i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Kiedy należy szukać pomocy medycznej w przypadku bólu stawów?
Nie lekceważ niepokojących sygnałów, które wysyła Twój organizm. Nagły, przeszywający ból, zwłaszcza gdy towarzyszy mu obrzęk, zaczerwienienie i ograniczenie ruchomości stawu, to wyraźny sygnał alarmowy. W takich przypadkach konieczna jest szybka reakcja. Gorączka, widoczna deformacja stawu lub zmiany skórne w jego okolicy to kolejne powody, dla których należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Nie zwlekaj, ponieważ problem może się nasilić. Jeżeli domowe sposoby nie przynoszą ulgi, a ból utrzymuje się lub wręcz się wzmaga, wizyta u specjalisty jest nieunikniona. Dodatkowo, jeśli bólom stawów towarzyszą zawroty głowy, kłopoty z utrzymaniem równowagi, mrowienie lub drętwienie kończyn, niezwłocznie poszukaj pomocy medycznej. Tego typu objawy mogą wskazywać na poważne schorzenia, których pod żadnym pozorem nie wolno ignorować. Lepiej zapobiegać, niż leczyć – pamiętaj o tym.
Jakie metody leczenia bólu stawów są dostępne?
Istnieje wiele metod walki z bólem stawów. Możemy sięgnąć po leki, skorzystać z fizjoterapii, a także zastosować domowe sposoby. Wśród farmaceutyków popularne są leki przeciwbólowe, choćby paracetamol. Często sięgamy również po niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, dostępne w różnej formie – od tabletek po maści, żele i plastry. W niektórych przypadkach lekarz może nawet rozważyć zastrzyki prosto w bolący staw. Istotnym elementem terapii jest fizjoterapia. Krioterapia z użyciem zimna oraz odpowiednio dobrane ćwiczenia potrafią złagodzić dolegliwości bólowe i przywrócić sprawność. Kluczowe są ćwiczenia wzmacniające i poprawiające zakres ruchu. Dodatkowo, warto pamiętać o odciążaniu chorego stawu, unikaniu forsowania go, szczególnie po urazie, co wspomaga regenerację. Zimne okłady, na przykład z lodu lub żelu chłodzącego, mogą przynieść ulgę w bólu i zmniejszyć obrzęk. Pamiętajmy jednak, że najważniejsze jest namierzenie i wyeliminowanie przyczyny bólu. W przypadku dny moczanowej, na przykład, stosuje się leki normalizujące poziom kwasu moczowego. Dlatego też, konkretne działania terapeutyczne zależą od tego, co tak naprawdę odpowiada za dyskomfort w stawach.
Jak dawkować leki przeciwbólowe na ból stawów?
Dawkowanie środków przeciwbólowych na dolegliwości stawowe jest wysoce spersonalizowane. Wpływa na nie wiele czynników, od rodzaju i stężenia leku, po indywidualne cechy pacjenta – wiek, wagę oraz obecność innych schorzeń. Zawsze przestrzegaj zaleceń lekarskich, a pomocne informacje znajdziesz również u farmaceuty oraz w ulotce dołączonej do preparatu.
Do powszechnie stosowanych leków należy paracetamol, który zazwyczaj przyjmuje się co 4-6 godzin w dawce od 500 mg do 1000 mg, nie przekraczając jednak 4000 mg na dobę. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, naproksen czy diklofenak, efektywnie niwelują ból i stany zapalne. Dawkowanie NLPZ lekarz dobiera indywidualnie, biorąc pod uwagę potencjalne działania niepożądane, szczególnie te związane z układem pokarmowym i krążenia.
W przypadku bardzo silnego bólu, lekarz może zdecydować o przepisaniu opioidów – silniejszych środków przeciwbólowych, które jednak stosuje się pod ścisłą kontrolą ze względu na ryzyko uzależnienia. Pamiętaj, aby pod żadnym pozorem nie przekraczać zalecanych dawek! Zanim sięgniesz po jakikolwiek lek, poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach i istniejących chorobach. Samoleczenie, zwłaszcza długotrwałe, może być niebezpieczne i opóźnić prawidłową diagnozę oraz odpowiednie leczenie.
Jak leczyć ból stawów u seniorów?
Uśmierzenie bólu stawów u seniorów stanowi nie lada wyzwanie, głównie ze względu na współistniejące schorzenia i przyjmowane medykamenty. Dlatego, na początku, zasadne jest wypróbowanie niefarmakologicznych metod łagodzenia dolegliwości, takich jak fizjoterapia. Ta dziedzina wykorzystuje różnorodne zabiegi, w tym:
- terapię ciepłem i zimnem,
- elektroterapię,
- ultradźwięki,
- masaże,
które efektywnie redukują ból i usprawniają ruchomość w stawach. Równie istotne są ćwiczenia, które wzmacniają mięśnie otaczające stawy. Szczególnie polecane są ćwiczenia izometryczne, które pomagają w stabilizacji, redukując w ten sposób obciążenie stawów. Należy unikać przeciążania stawów i dbać o ich odciążanie za pomocą ortez lub lasek. Miejscowe preparaty o działaniu przeciwbólowym, takie jak maści i żele z NLPZ (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi) lub kapsaicyną, mogą przynieść ulgę. W sytuacji, gdy metody niefarmakologiczne okazują się niewystarczające, lekarz może rozważyć włączenie leków. W takim przypadku zawsze stosuje się najmniejszą efektywną dawkę. Paracetamol może być pomocny w doraźnym łagodzeniu bólu, niemniej jednak NLPZ wymagają ostrożności ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w obrębie układu pokarmowego i serca. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o podaniu zastrzyków bezpośrednio do stawu, zawierających glikokortykosteroidy lub kwas hialuronowy. Pamiętajmy, że całe leczenie musi odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza, który weźmie pod uwagę indywidualne potrzeby pacjenta, jego choroby oraz interakcje z innymi przyjmowanymi lekami. Taka kompleksowa opieka jest kluczowa, aby uniknąć potencjalnych komplikacji.
Jakie domowe sposoby mogą pomóc w bólu stawów?
Zmagania z bólem stawów wcale nie muszą oznaczać skomplikowanego leczenia. Często wystarczą proste, domowe sposoby, które przynoszą odczuwalną ulgę. Wykorzystanie zimna i ciepła to fundament w walce z dolegliwościami. Możesz wykorzystać:
- okłady z lodu,
- chłodzące żele,
- ciepłe kompresy,
- relaksującą kąpiel.
Każda z tych metod może okazać się zbawienna. Nie zapominaj również o regularnych ćwiczeniach rozciągających. Wykonuj je powoli i z wyczuciem, a poprawisz elastyczność swoich stawów i zredukujesz uczucie sztywności. Dodatkowo, zwróć uwagę na to, jak się poruszasz i siedzisz. Staraj się utrzymywać prawidłową postawę ciała podczas codziennych aktywności i unikaj długotrwałego przebywania w jednej pozycji. Warto wyposażyć się w ergonomiczne akcesoria, takie jak ortopedyczna poduszka, która potrafi zdziałać cuda podczas snu. Co więcej, pilnuj swojej wagi. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała odciąża stawy, szczególnie te w kolanach i biodrach. Pomocne bywają również dostępne bez recepty maści i żele o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, stosowane miejscowo. Na koniec, spróbuj delikatnego masażu, który pomoże rozluźnić napięte mięśnie.
Jakie są naturalne terapie łagodzące ból stawów?
Naturalne metody leczenia stanowią cenny element uzupełniający tradycyjne terapie, oferując ulgę osobom zmagającym się z bólem stawów. Spora część z nich opiera się na naturalnych komponentach o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Od dawna wiadomo, że zioła, na przykład imbir i kurkuma, posiadają właściwości lecznicze. Imbir wspomaga blokowanie substancji wywołujących stany zapalne, natomiast kurkuma, dzięki zawartości kurkuminy, redukuje ból i obrzęk. Niezwykle istotna jest suplementacja witaminami, w szczególności witaminą D, zwłaszcza przy jej niedoborach, która wpływa na gospodarkę wapniowo-fosforanową, mającą fundamentalne znaczenie dla zdrowia kości i stawów. Witamina C, będąca silnym antyoksydantem, chroni stawy przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Z kolei kwasy tłuszczowe omega-3, obecne w rybach morskich, oleju lnianym i orzechach włoskich, wykazują działanie przeciwzapalne i mogą przyczynić się do zmniejszenia sztywności stawów. Akupunktura, poprzez stymulację określonych punktów na ciele, może łagodzić dolegliwości bólowe i poprawiać funkcjonowanie stawów. Masaż, zwłaszcza z użyciem olejków eterycznych, takich jak lawendowy czy eukaliptusowy, pomaga rozluźnić mięśnie i zredukować napięcie w okolicach stawów. Nie można zapomnieć o diecie przeciwzapalnej, takiej jak śródziemnomorska, bogatej w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz niskotłuszczowe produkty mleczne, dostarczającej składników wspierających zdrowie stawów i ograniczających stany zapalne. Dodatkowo, ograniczenie spożycia przetworzonej żywności, cukru i nadmiernych ilości czerwonego mięsa również może przynieść ulgę w bólu stawów.
Jakie ćwiczenia fizyczne są korzystne dla stawów?
Aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych stawów i łagodzeniu dolegliwości bólowych. Zamiast forsować stawy, warto postawić na takie formy ruchu, jak:
- spacery,
- pływanie,
- jazda na rowerze.
Zwłaszcza pływanie jest fantastyczne, bo dzięki wyporności wody stawy nie są narażone na silne obciążenia, co ułatwia poruszanie się. Ponadto, ćwiczenia rozciągające zwiększają elastyczność stawów, a to z kolei obniża prawdopodobieństwo wystąpienia urazów. Wzmocnienie mięśni otaczających stawy, szczególnie w okolicach kolan i bioder, zapewnia dodatkowe wsparcie i stabilność – tutaj świetnie sprawdzą się na przykład gumy oporowe. Trening równowagi również pomaga ustabilizować stawy i zmniejsza ryzyko niebezpiecznych upadków. Dobrym pomysłem są też ćwiczenia w wodzie, które, redukując obciążenie stawów, ułatwiają wykonywanie ruchów. Należy jednak pamiętać o unikaniu przeciążeń i nagłych, gwałtownych ruchów, które mogłyby pogorszyć stan stawów. Intensywność ćwiczeń powinna być zawsze dostosowana do indywidualnych możliwości i aktualnego samopoczucia. Osoby z problemami z kolanami powinny szczególnie ostrożnie podchodzić do ćwiczeń, które narażają je na nadmierny stres.
Jakie suplementy diety wspierają zdrowie stawów?
Suplementy diety mogą być wartościowym sprzymierzeńcem w trosce o zdrowe stawy, działając zarówno profilaktycznie, jak i wspomagająco w procesie leczenia. Należy jednak pamiętać, że nie zastąpią one odpowiednio zbilansowanej diety i regularnych ćwiczeń – te elementy stanowią fundament dobrego samopoczucia. Zanim więc sięgniesz po preparaty, zasięgnij porady lekarza lub farmaceuty. Wśród popularnych suplementów wspierających stawy znajdziemy:
- kolagen: fundamentalny budulec chrząstki stawowej, odpowiadający za jej sprężystość i wytrzymałość. Jego suplementacja może wspomóc proces regeneracji uszkodzonej chrząstki, przywracając jej optymalne funkcjonowanie,
- glukozamina i chondroityna: te substancje wspierają produkcję mazi stawowej, chroniąc chrząstkę przed degradacją i stymulując jej odnowę. Często stosowane razem, wykazują synergiczne, czyli wzajemnie potęgujące się działanie,
- kwas hialuronowy: gwarantuje odpowiednie nawilżenie stawów, co bezpośrednio przekłada się na poprawę ich ruchomości i zdolności amortyzacyjnych. Dzięki niemu stawy funkcjonują płynniej i są mniej narażone na urazy,
- witamina d: niezbędna dla utrzymania mocnych kości, a jej deficyt może negatywnie oddziaływać na kondycję stawów. Witamina D wspomaga efektywne wchłanianie wapnia, który jest kluczowym składnikiem budulcowym kości,
- witamina c: potężny antyoksydant, który chroni komórki stawowe przed niszczącym działaniem wolnych rodników, przyczyniających się do stanów zapalnych i uszkodzeń,
- kwasy tłuszczowe omega-3: znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych, mogą przyczynić się do redukcji bólu i sztywności stawów, poprawiając komfort funkcjonowania,
- ekstrakty z imbiru i kurkumy: zawierają substancje o udowodnionym działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, dlatego wspomagają one prawidłowe funkcjonowanie stawów, łagodząc dolegliwości.
Konsultacja z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem suplementacji jest niezwykle istotna. Pozwoli to wykluczyć ewentualne przeciwwskazania, uniknąć potencjalnych interakcji z innymi przyjmowanymi lekami oraz dostosować dawkowanie do Twoich indywidualnych potrzeb.
Czy dieta ma wpływ na zdrowie stawów?
Czy to, co jemy, ma wpływ na kondycję naszych stawów? Zdecydowanie tak! Odpowiednia dieta odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ich zdrowia, a nawet potrafi złagodzić dokuczliwy ból. Dobrze skomponowany jadłospis, bogaty w wartościowe składniki odżywcze, nie tylko wspomaga procesy regeneracyjne, ale także pomaga w redukcji stanów zapalnych. Kluczowe jest spożywanie produktów, które dostarczają niezbędnych substancji do budowy mocnej chrząstki i kości. Szczególnie warto włączyć do diety produkty o działaniu przeciwzapalnym. Do takich należą na przykład:
- tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, obfitujące w kwasy omega-3, znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych,
- owoce i warzywa, a zwłaszcza jagody, pełne antyoksydantów, które skutecznie neutralizują szkodliwe wolne rodniki,
- produkty zawierające kolagen, jak choćby galaretki.
Można również rozważyć suplementację kolagenu, aby dodatkowo wzmocnić stawy. Ponadto, warto pamiętać o kilku istotnych aspektach.
- Utrzymywanie prawidłowej masy ciała jest niezwykle ważne, ponieważ zmniejsza obciążenie stawów,
- nie zapominajmy również o piciu dużej ilości wody, która ma kluczowe znaczenie dla elastyczności chrząstki,
- należy unikać produktów prozapalnych, takich jak tłuszcze trans, które mogą pogorszyć stan zapalny w organizmie.
Podsumowując, odpowiednio zbilansowana dieta może znacząco poprawić kondycję Twoich stawów, redukując ból i podnosząc komfort codziennego funkcjonowania.
Jak uniknąć bólu stawów w codziennym życiu?
Aby zminimalizować ryzyko dolegliwości stawowych i cieszyć się większym komfortem, warto wprowadzić kilka zmian w codziennym życiu. Przede wszystkim, zwróć uwagę na swoją postawę! Pamiętaj, że prawidłowe ułożenie ciała podczas chodzenia, siedzenia czy stania pozwala na równomierne rozłożenie ciężaru na stawy, odciążając je. Staraj się unikać długotrwałego siedzenia lub stania w jednej pozycji. Co pół godziny lub godzinę wstawaj i zrób sobie krótką przerwę na kilka prostych ćwiczeń. Rozciąganie doskonale wpływa na krążenie i pomaga zredukować sztywność stawów, dlatego warto włączyć je do swojego harmonogramu dnia. Możesz spróbować jogi lub pilatesu, które poprawiają elastyczność i zakres ruchu. Niezwykle istotne jest również utrzymanie prawidłowej wagi ciała, co znacząco zmniejsza obciążenie stawów, zwłaszcza kolan i bioder. Podczas aktywności fizycznej pamiętaj o tym, by unikać przeciążeń. Ćwicz z rozwagą, stosuj odpowiednią technikę i nie zapominaj o sprzęcie ochronnym. Dobrym pomysłem jest również wybór obuwia z dobrą amortyzacją, które redukuje wstrząsy przenoszone na stawy, szczególnie podczas chodzenia po twardych nawierzchniach. Ponadto, postaraj się ograniczyć spożycie alkoholu i całkowicie unikaj palenia papierosów. Te używki mają negatywny wpływ na stan twoich stawów i przyspieszają ich degenerację. Nie zapominaj również o odpowiedniej ilości snu i redukcji stresu, ponieważ przewlekły stres może potęgować odczuwanie bólu.
Jakie są skutki bólu stawów dla jakości życia?
Ból stawów potrafi naprawdę skomplikować codzienne funkcjonowanie. Ograniczona ruchomość sprawia, że nawet proste czynności urastają do rangi wyzwania – pomyśl o zwykłym spacerze, wspinaczce po schodach czy podnoszeniu potrzebnych przedmiotów. Ten fizyczny dyskomfort nie pozostaje bez wpływu na stan psychiczny, znacząco pogarszając samopoczucie i wywołując uczucie frustracji. Częstym towarzyszem staje się również bezsenność. Długotrwałe dolegliwości bólowe mogą z kolei prowadzić do stanów lękowych, a nawet depresji. Rezygnacja z aktywności fizycznej często skutkuje wycofaniem z życia towarzyskiego. Co więcej, ból stawów negatywnie wpływa na efektywność w pracy, a przewlekłe stany zapalne mogą być powodem absencji zawodowej, co niestety rodzi problemy finansowe i pogłębia izolację społeczną.