Johann Daniel Titius

---

Życiorys

Johann Daniel Titius przyszedł na świat w Chojnicach, które wówczas znajdowały się w Prusach Królewskich, obecnie na Pomorzu Gdańskim. Jego ojcem był kupiec oraz rajca miejski, Jakob Tietz, a matką córka luterańskiego pastora, Marie Dorothea von Hanow. Po tragicznym wydarzeniu, jakim była śmierć jego ojca, Titius został przekazany pod opiekę wuja, który był bratem jego matki. Wuj, Michael Christian von Hanow, był profesorem w Gdańsku i zadbał o należyte wykształcenie swojego siostrzeńca.

Po ukończeniu gimnazjum w 1748 roku Titius podjął studia na Uniwersytecie w Lipsku i w 1752 roku uzyskał tytuł magistra. Jego kariera akademicka rozwijała się, gdyż pozostał na uczelni jako wykładowca filozofii. W kwietniu 1756 roku otrzymał zaszczytną nominację na profesora na Uniwersytecie w Wittenberdze, gdzie prowadził wykłady z matematyki, fizyki, biologii, filozofii oraz teologii.

Jego zaangażowanie oraz umiejętności w dziedzinie nauki zostały dostrzegnięte, ponieważ zaledwie dwanaście lat później Titius został mianowany rektorem tego uniwersytetu. Znany jest przede wszystkim jako współtwórca reguły Titiusa-Bodego, która odnosi się do średnich odległości planet w Układzie Słonecznym.

Działalność naukowa

Johann Daniel Titius był wszechstronnie uzdolnionym naukowcem, którego eksploracje koncentrowały się głównie na fizyce i biologii. Jego dorobek naukowy obejmuje liczne publikacje związane z różnymi aspektami fizyki, w tym zbiór zasad oraz warunków dotyczących przeprowadzania eksperymentów.

W 1765 roku, Titius zaprezentował obszerny przegląd termometrii, jednocześnie publikując monografię poświęconą nowemu termometrowi skonstruowanemu przez Hannsa Loesera. Dodatkowo, pisał traktaty dotyczące zarówno teorii, jak i praktyki fizyki, w których rozpowszechniał wyniki badań współczesnych naukowców.

W obszarze biologii, Titius czerpał inspirację głównie od Karola Linneusza. Jego najważniejsza publikacja, Lehrbegriff der Naturgeschichte Zum ersten Unterrichte (Lipsk, 1777), stanowiła systematyczną klasyfikację roślin, zwierząt oraz minerałów, jak również substancji pierwiastkowych – eteru, światła, ognia, powietrza i wody. Wcześniej napisał również krótsze opracowania dotyczące klasyfikacji zwierząt (1760) i minerałów (1765).

W innych książkach, Titius opisał gatunek sikorki (1755), a także metodę zapobiegania zamulaniu ujść rzek, posługując się roślinnością (1768). Oprócz fizyki i biologii, jego dorobek obejmował również prace z zakresu teologii i filozofii. Warto podkreślić, że przetłumaczył na język niemiecki „Próby” Michela de Montaigne’a, które do roku 1998 uważane było za najlepsze tłumaczenie dzieła tego francuskiego myśliciela na niemiecki.

W obszarze historii, Titius skupiał się głównie na analizie dziejów Prus, dokumentując ich podbój przez Kazimierza IV, inkorporację Chojnic do Królestwa Polskiego oraz budowę nowego mostu na Łabie.

Ponadto, Titius pełnił rolę redaktora w sześciu czasopismach naukowych, w tym w Allgemeines Magazin, które zmienił w kierunku publikacji przekładów obcych autorów. Był autorem czternastu z trzydziestu dwóch artykułów opublikowanych w Gemeinnützige Abhandlungen, piśmie poświęconym głównie historii naturalnej Saksonii. Dążył do jak najszerszego rozprzestrzeniania odkryć współczesnej nauki, co realizował przez inicjowanie, wydawanie i promowanie przystępnych cenowo przedruków istotnych dzieł filozoficznych.

Choć wielokrotnie otrzymywał oferty katedr na innych uczelniach, takich jak Getynga, Helmstedt, Gdańsk czy Kilonia, Titius pozostał wierny swojemu macierzystemu uniwersytetowi w Wittenberdze, gdzie aktywnie działał przez czterdzieści lat swojego życia.

Warto również zaznaczyć, że jego syn, Salomon Constantin (ur. 2 sierpnia 1766 w Wittenberdze, zm. w lutym 1801), zakończył studia w Lipsku i Wittenberdze, a następnie kontynuował naukę we Włoszech i Austrii. Od 1792 roku prowadził zajęcia na Uniwersytecie w Wittenberdze, a od 1795 roku był profesorem anatomii i botaniki.

---

Oceń: Johann Daniel Titius

---