Cmentarz parafialny w Chojnicach

---

Historia

Cmentarz parafialny, założony około 1870 roku, jest związany z osobą ks. Augusta Behrendta, który był proboszczem parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Chojnicach. Jego nagrobek stanowi najstarszy zachowany obiekt na tym cmentarzu. Okres powstania nekropolii pozostaje niepewny, ponieważ w 1945 roku całkowicie zniszczona została dokumentacja w wyniku pożaru, w tym plany oraz szkice grobów.

Warto zaznaczyć, że najstarsza zachowana parafialna księga zgonów obejmuje lata 1879–1904, co dostarcza pewnych informacji na temat zarówno społeczności, jak i temporalnych aspektów funkcjonowania cmentarza. W początkowych latach XX wieku, nekropolia była kilkukrotnie powiększana, aby sprostać rosnącym potrzebom mieszkańców Chojnic. W 1969 roku, na mocy decyzji Ministerstwa Gospodarki Komunalnej, cmentarz został zamknięty dla nowych pochówków.

W 1989 roku, po interwencji władz miasta, cmentarz został wpisany do rejestru zabytków przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w Bydgoszczy. Po długim okresie stagnacji, w 1993 roku nekropolia została na nowo włączona do użytku, co pozwoliło na dalsze upamiętnianie osób tam pochowanych oraz ich rodzin.

Pochowani

Na cmentarzu parafialnym w Chojnicach odnajdujemy groby wielu ważnych postaci, które wpłynęły na historię regionu. Wśród nich znajduje się Leon Boenig (1846–1922), duchowny katolicki, który pełnił rolę proboszcza parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela, oraz aktywnie uczestniczył w ruchach niepodległościowych. Obok niego spoczywa Bernard Homa (1943–2013), budowniczy chojnickiego domu zakonnego oo. Duchaczy oraz kościoła pw. Chrystusa Króla Wszechświata i błogosławionego Daniela Brottier.

Warto również zwrócić uwagę na kwaterę, w której znajdują się groby Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej z chojnickiego konwentu. Leon Januszewski (1909–1965), znany proboszcz parafii św. Marcina w Barłożnie i więzień obozu KL Dachau, spoczywa obok Zbigniewa Steinke (1928–2006), społecznik oraz redaktor „Gazety Chojnickiej”.

Między innymi Franciszek Józef Kaletta (1915–2004) był współtwórcą muzeum regionalnego, a Józef Matysik (1898–1949) pełnił rolę komisarza Urzędu Skarbowego w Chojnicach. Barbara Gajewska (1916–1959) była prezesem Sądu Powiatowego w Chojnicach, a Józef Miszewski (1926–2003) to założyciel i komendant WOPR w Charzykowach, znany również jako działacz sportowy.

Leon Wysocki (1870–1945) był starszym asesorem PKP oraz przewodniczącym Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej, a Aleksander Kłos (1931–2019) jako duchowny katolicki pełnił zaszczytną funkcję prałata honorowego J. Św. i był pierwszym proboszczem parafii Matki Bożej Królowej Polski w Chojnicach.

Obok niego spoczywa Julian Hubert (1870–1930), znany działacz samorządowy, pełniący rolę Seniora Miasta, oraz Roman Lewandowski (1932–2012), duchowny katolicki, kanonik i proboszcz parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela, pełniący funkcję kapelana chojnickiej „Solidarności”. Alojzy Sobierajczyk (1870–1934) był pierwszym polskim burmistrzem miasta Chojnice oraz doktorem medycyny, którego działalność miała duży wpływ na lokalne sprawy publiczne.

Wiesław Madziąg (1959–2013) był pierwszym proboszczem parafii Matki Bożej Fatimskiej w Chojnicach. Niezwykle ważną postacią był Józef Lipski (1897–1939), dyrektor Komunalnej Kasy Oszczędności, który niestety zginął z rąk Niemców. Hipolit Ostoja-Lniski (1853–1931) był lekarzem oraz działaczem niepodległościowym, a Walenty Neisch był pierwszym wójtem gminy Chojnice po zakończeniu II wojny światowej.

Antoni Ulandowski (1879–1939) oraz Antoni Kaźmierski (1899–1945) byli znani ze swoich działań w sferze politycznej i gospodarczej, pierwszy z nich był działaczem niepodległościowym, a drugi rodzimym przemysłowcem. Antoni Wolszlegier (1853–1922) także był duchownym katolickim oraz posłem do Reichstagu. Leon Biskupski (1848–1893) znany był ze swoich badań nad kaszubszczyzną, a Stefan Sikorski (1819–1890) był nie tylko właścicielem ziemskim, ale również działaczem narodowym.

August Behrendt (1825–1887) pełnił rolę proboszcza parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela, a Antoni Lisewski (1884–1963) to długoletni radny miejski. Jan Karol Łukowicz (1854–1919) zasłynął jako pierwszy dyrektor szpitala w zakładzie św. Boromeusza w Chojnicach, a jego brat Jan Paweł Łukowicz (1886–1957) również pełnił istotną rolę w medycynie.

Leon Pytlik (1867–1922) był pierwszym polskim prezesem Sądu Okręgowego w Chojnicach, podczas gdy Mieczysław Nogal (1920–2005) przewodniczył Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Franciszek Husarek (1927–1993) jako duchowny katolicki był proboszczem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Ogorzelinach. Aleksander Standera (1876–1930) był znanym działaczem niepodległościowym.

Bolesław Makowski (1880–1934), jako kanonik i historyk sztuki, także pełnił rolę proboszcza w chojnickiej parafii. Kazimierz Kłopocki (1892–1936) i Otton Weiland (1887–1966) mieli znaczący wkład w rozwój społeczny miasta. Ten ostatni był założycielem i pierwszym prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Żeglarstwa w Charzykowach.

Na cmentarzu znajduje się również Grób Dziecka, miejsce spoczynku dzieci, które urodziły się martwe. Czczony jest także pamięć żołnierzy, którzy polegli w I wojnie światowej oraz w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a ich ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w chojnickim szpitalu. Wśród nich wyróżniamy Kazimierza Mastalerza (1894–1939), pułkownika kawalerii Wojska Polskiego, który zginął w bitwie pod Krojantami.

Pamięć mieszkańców Chojnic pielęgnowana jest również przez wspomnienia poległych w bitwie pod Krojantami oraz w obronie miasta w wrześniu 1939 roku, wśród nich Adam Zebzda, Jan Zebzda, Eugeniusz Świeściak oraz Piotr Leszczykowski. Na tej ziemi spoczywa również dziewiętnastu nieznanych ułanów pomorskich i dwudziestu żołnierzy Wojska Polskiego.

---

Oceń: Cmentarz parafialny w Chojnicach

---