Andrzej Masłowski

---

Życiorys

Andrzej Masłowski rozpoczął swoją edukację jako uczeń zegarmistrza między 15 a 18 rokiem życia, jednak istnieje możliwość, że na początku nie kształcił się w tym właśnie zawodzie. Już w 1789 roku zdobył tytuł mistrza i najprawdopodobniej w tym okresie osiedlił się w Poznaniu, gdzie otworzył swój warsztat, a także najprawdopodobniej uzyskał posadę miejskiego zegarmistrza.

W okresie swojej działalności, Masłowski zbudował model zegara z tzw. skaczącą sekundą, znaną również jako seconde morte. Zegar ten wykazywał nowoczesność, ponieważ jego sekundnik poruszał się w skokach co sekundę, podczas gdy w tamtych czasach większość zegarów miała sekundniki, które początkowo cofały się przed ruchem do przodu. Istnieje hipoteza, że jego model mógł być udaną reprodukcją dzieła znakomitego zegarmistrza z Genewy – Jeana-Moisé Pouzaita. To, że zdołał skonstruować tak precyzyjne urządzenie, wskazuje na fakt, że jego warsztat był doskonale wyposażony i na najwyższym europejskim poziomie.

Kolejnym dziełem Masłowskiego był instrument znany jako monochord, który odgrywał funkcję pomocy do określania czasu. Produkował on dźwięki różnymi tonami, co pozwalało na ocenę czasu bez konieczności spoglądania na tarczę zegara. Prawdopodobnie była to innowacja wprowadzona przez samego Masłowskiego.

W okolicach 1804 roku, wynalazł nowatorski instrument muzyczny – klawikord harmoniczny, znany też jako coelizon. Był to unikalny czterooktawowy instrument strunowy, który zamiast tradycyjnej klawiatury posiadał system prętów o różnej grubości i długości. Dźwięki wydobywano, trącąc pręty palcami, co przekształcało ich wibracje w dźwięki wydobywane z strun. Instrument zdobył uznanie wśród poznańskiej publiczności i 10 kwietnia 1805 roku został zaprezentowany w Berlinie na tamtejszej akademii, a 23 kwietnia odbył się koncert otwarty dla szerszej publiczności. 23 maja tego samego roku król Fryderyk Wilhelm III był jednym z publiczności, który wysłuchał koncertu na tym instrumencie, po czym zadowolony z występu podarował wynalazcy tysiąc talarów.

W 1806 roku w Rogalinie miała miejsce próba maszyny latającej, którą inspirował Edward Raczyński. Konstrukcja jawiła się jako złożona z taftowego spadochronu oraz skrzydeł połączonych jedwabnymi sznurkami, niestety kończąc się niepowodzeniem.

Po tych wydarzeniach wrócił do pracy zegarmistrzowskiej, a w 1811 roku wydał Zbiór wiadomości potrzebnych naprawiającym także i noszącym zegarki. Była to pierwsza w języku polskim publikacja na temat zegarów mechanicznych oraz technologii ich naprawy – podręcznik wprost przeznaczony dla zegarmistrzów. Liczyła 36 stron i była sygnowana jedynie inicjałami (A.M.).

Masłowski był również wybitnym skrzypkiem i miał przyjemność koncertować na dworze Antoniego Henryka Radziwiłła, by wspomnieć o występie w 1815 roku. Jego działalność nietylko w obszarze mechaniki zegarowej, ale również w muzyce sprawiła, iż należał do poznańskiej loży wolnomularskiej „Świątynia Jedności”. W latach 1806-1807 pełnił także rolę skarbnika Komitetu Ofiary Narodowej.

Andrzej Masłowski zmarł 8 grudnia 1828 roku i został pochowany na cmentarzu na Wzgórzu Świętego Wojciecha w Poznaniu, prawdopodobnie (jako wolnomularz) poza ogrodzeniem cmentarza. Niestety, jego płyta nagrobna nie przetrwała do czasów współczesnych.

Życie rodzinne

Andrzej Masłowski był osobą, której życie osobiste było pełne istotnych wydarzeń, a jego rodzina odegrała znaczącą rolę w jego historii. Jego pierwsza małżonka to Brygitta Lange, która niestety zmarła w latach 1805-1808. Z tego związku para doczekała się dwóch synów: Leona, który żył w latach 1796-1866, oraz Sylwestra, którego życiorys datowany jest na lata 1805-1855.

Około roku 1820 Masłowski zawarł drugi związek małżeński, tym razem z Marianną Zadzińską, urodzoną 1 lipca 1790 roku w Kcyni, a zmarłą 9 marca 1873 roku. Z ich relacji narodziło się szóstka dzieci, w tym: Katarzyna (1809-1881), Rozalia Passini, Helena Radkiewicz (obie urodzone w 1814 roku), Józefa (1818-około lat 50. XIX wieku, zmarła w Rawie Mazowieckiej), a także Marianna oraz najstarszy syn Jan, urodzony w 1823 roku.

Obaj synowie z pierwszego małżeństwa, Leon i Sylwester, zostali zegarmistrzami, co może sugerować, że umiejętności rzemieślnicze były obecne w rodzinie Masłowskich.

---

Oceń: Andrzej Masłowski

---